Uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin üretilmesi, ülkeye sokulması veya yurtdışına gönderilmesi, halk sağlığını ve kamu düzenini doğrudan tehdit eden en ağır cezaî eylemler arasında yer almaktadır. Türk Ceza Kanunu’nun 188. maddesinin 1. fıkrasında tanımlanan bu suç tipi, bir zararın meydana gelmesini değil, riskli bir eylemin gerçekleştirilmesini cezalandırmaktadır. Bu sebeple, yalnızca üretim, ülkeye giriş veya yurtdışına gönderim fiilinin yapılması yeterlidir; madde kullanımının, dağıtımının veya satışının gerçekleşmesi gerekmez. Suçun oluşması için eylemin tamamlanmış olması yeterli olup, sonucun doğması aranmaz.
TCK 188/1 maddesi ile hedeflenen; uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin sosyal hayata girişinin engellenmesi, bireylerin sağlığının korunması ve organize suç örgütleriyle mücadele edilmesidir. Cezası oldukça ağırdır: 20 yıldan az olmamak üzere hapis ve 1.000 günden az olmamak üzere adli para cezası öngörülmüştür. Bu çalışmada, TCK 188/1 kapsamındaki suçun unsurları, cezai şartları, yargı süreci ve Yargıtay kararları detaylı biçimde ele alınacaktır.
TCK 188/1 Suçunun Temel Unsurları
Üretim Kavramı
Uyuşturucu veya uyarıcı madde üretimi, bu maddelerin oluşturulması sürecine başlanmasını ifade eder. Maddenin tam olarak kullanıma hazır hale gelmesi şart değildir. Üretim faaliyetinin başlatılması, yani bitki yetiştirme, kimyasal işlem uygulama gibi eylemler, bu suçun oluşması için yeterlidir.
İthalat Kavramı
İthalat, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin Türkiye topraklarına sokulması anlamına gelir. Maddenin piyasaya arz edilmesi veya kullanılmaya başlanması gerekmez. Gümrük kapılarında yakalanan maddeler, ithalat suçunun işlendiğini gösterir.
İhracat Kavramı
İhracat, uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin Türkiye dışına çıkarılmasıdır. Maddenin hedef ülkeye ulaşması şart değildir; sınır kapısından çıkarılmaya teşebbüs edilmesi bile suçun oluşması için yeterlidir.
İnfaz Hesaplama
TCK 188/1 Suçunun Yaptırımı
TCK 188/1 kapsamında öngörülen yaptırım, yirmi yıldan az olmamak kaydıyla hapis ve bin günden az olmamak üzere adli para cezasıdır. Fiilin ağırlığı, hem halk sağlığına doğrudan zarar verme riski hem de organize suç finansmanı nedeniyle büyüktür.
Mahkemeler, ceza tayininde failin suçtaki konumunu, ele geçirilen madde miktarını ve türünü dikkate alır. Ancak üretim, ithalat veya ihracat eylemlerinin gerçekleştirilmesi, tek başına bu ağır yaptırımı doğurur.
TCK 188/1 Suçunda Etkin Pişmanlık Uygulaması
TCK 192. madde doğrultusunda bazı uyuşturucu suçlarında etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilmektedir. Ancak imal, ithalat veya ihracat suçlarında etkin pişmanlık için failin suçu yetkililer tarafından öğrenilmeden önce kendiliğinden bildirimde bulunması ve yakalanmayı sağlaması gereklidir. Aksi halde etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanılamaz.
TCK 188/1 Suçunda Soruşturma ve Kovuşturma Süreci
Bu suçlar ağır ceza mahkemelerinin yetki alanına girmektedir. Yetkili mahkeme, suçun işlendiği yer mahkemesidir. Soruşturma sürecinde şüphelilerin telefonlarının dinlenmesi, teknik takip yapılması ve adli arama kararlarının alınması sıklıkla başvurulan yöntemlerdendir.
Kaynak:
TCK 188 Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu ve Cezası – Kullanım ve Ticareti Ayıran Farklar
TCK 188/1 Suçunda Yargıtay Kararları
Üretime Teşebbüs Suç Olarak Değerlendirilir
Üretim suçunda, üretim sürecinin başlaması yeterlidir; üretimin tamamlanması zorunlu değildir.
Detay: Sanığın evinde ekime hazır kenevir tohumları ele geçirilmiş, henüz yetişmemiş olmasına rağmen üretim suçundan ceza verilmiştir.
Künye: Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2015/2547 E., 2017/4952 K., 27.06.2017.
Üretimde Kullanıma Hazır Olma Şartı Aranmaz
Üretilen maddenin kullanılabilir durumda olması aranmaz.
Detay: Henüz olgunlaşmamış bitkiler ele geçirilmiş ve sanığa üretim suçundan ceza verilmiştir.
Künye: Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2017/3782 E., 2018/4150 K., 15.05.2018.
Az Miktardaki Üretim Faaliyetleri de Suç Teşkil Eder
Az ölçekte üretim de üretim suçu kapsamına girer.
Detay: Küçük miktarda yetiştirilen kenevir bitkileri nedeniyle sanığın suçlu bulunduğu karara bağlanmıştır.
Künye: Yargıtay 20. Ceza Dairesi, 2019/2548 E., 2020/6521 K., 22.09.2020.
Basit Yöntemlerle Üretim Yapılması da Suçtur
Laboratuvar koşulları olmadan da üretim suçu işlenebilir.
Detay: Ev balkonunda yetiştirilen bitkiler nedeniyle sanık hakkında ceza verilmiş; profesyonel cihaz aranmadığı vurgulanmıştır.
Künye: Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 2018/3982 E., 2019/5212 K., 12.11.2019.
Ortak Üretim Faaliyeti Cezayı Ağırlaştırır
Birden fazla kişi ile gerçekleştirilen üretim, cezayı artıran bir unsur oluşturur.
Detay: İki sanığın birlikte kenevir yetiştirdiği olayda cezaları artırılmıştır.
Künye: Yargıtay 8. Ceza Dairesi, 2016/4958 E., 2017/7240 K., 14.11.2017.
TCK 188/1 Suçunun Benzer Suçlarla Mukayesesi
| Kriter | TCK 188/1 | TCK 191 (Kullanım İçin Bulundurma) |
|---|---|---|
| Amaç | Ticari üretim, ithalat, ihracat | Kişisel kullanım |
| Cezası | 20 yıl ve üzeri hapis | 2-5 yıl arası hapis |
| Korunan Hukuki Yarar | Toplum sağlığı | Bireysel sağlık |
| Suçun Özelliği | Tehlike suçu | İkincil zarar suçu |
TCK madde 188/1 Uyuşturucu Suçunda Savunma ve Müdafaa Stratejisi
TCK 188/1, toplum sağlığını ve kamu düzenini koruma amacı taşıyan bir düzenlemedir. Üretim, ithalat veya ihracat fiillerinin gerçekleştirilmesi, herhangi bir zararın doğmasına bakılmaksızın suçun oluşması için yeterlidir. Yargıtay kararları çerçevesinde, üretim, ithalat ve ihracat kavramları geniş yorumlanmış ve failler ağır cezalarla karşı karşıya kalmıştır. Toplumun korunması için, bu suç tipi ciddi bir öneme sahip olup, yargı organları tarafından hassasiyetle değerlendirilmektedir.
