Uyuşturucu madde ticareti suçları ağır suçlar olarak kabul edilir ve genellikle uzun hapis cezaları ve ağır para cezaları ile cezalandırılır. Ayrıca, uyuşturucu ticareti yapmak için organizasyonlar kuran kişiler, suç örgütü liderleri olarak kabul edilir ve daha ağır cezalara maruz kalabilirler. Ancak, kanunlar zamanla değişebilir ve güncellenebilir. Bu nedenle, ayrıntılı bilgi almak için güncel Türk Ceza Kanunu‘nu takip etmeniz önemlidir.
Kanundaki Yeri
Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre, uyuşturucu madde ticaretiyle ilgili suçlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Madde 188- Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Ticareti:
Bu maddeye göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti yapan kişiler hakkında cezai işlem uygulanır. Ticaretin miktarı, cinsleri ve piyasa değeri dikkate alınarak ceza belirlenir.
Madde 190- Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Nakli:
Uyuşturucu veya uyarıcı madde taşıyanlar veya taşınmasına aracılık edenler de suçlu olarak kabul edilir. Bu suç için de cezai yaptırımlar uygulanır.
Madde 191- Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal veya İhraç:
Uyuşturucu veya uyarıcı madde üretenler veya ihraç edenler, bu madde kapsamında suçlu sayılır ve ceza alırlar.
Madde 192- Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Satın Alma veya Kabul:
Uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan veya kabul eden kişiler de suçlu olarak kabul edilir. Bu tür suçlar da TCK kapsamında cezai işlem görür.
Hangi Maddeler Uyuşturucu Madde Ticareti Suçunun Konusunu Oluşturur?
Uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturan maddeler, ülkeden ülkeye ve o ülkenin ceza yasalarına göre değişebilir. Türkiye’de ve birçok ülkede, uyuşturucu madde ticareti suçunu oluşturan temel maddeler aşağıdaki gibidir:
Uyuşturucu Maddeler: Genellikle uyuşturucu olarak bilinen ve uyuşturucu etkisi olan maddeler bu kategoride yer alır. Örnek olarak, esrar (marijuana), kokain, eroin, metamfetamin, LSD (asetil-lysergicaciddiethylamide) gibi maddeler bulunur.
Uyarıcı Maddeler: Bu grupta, uyarıcı etkisi olan maddeler yer alır. Örneğin, amfetaminler ve ecstasy (MDMA) gibi maddeler buna örnek olarak verilebilir.
Uyuşturucu Madde Ticareti Ceza Artırımına Sebep Olur mu?
Uyuşturucu madde ticaretinde ceza artırımına neden olabilecek birkaç faktör vardır. Bu faktörler, suçun şiddetini, zararlı etkisini veya suçun işlenme şeklini belirleyerek cezanın caydırıcılığını ve toplum güvenliğini artırmayı amaçlar. Ceza artırımına sebep olan bazı faktörler şunlardır:
Madde Miktarı: Uyuşturucu madde ticaretinde suçlanan kişinin elindeki madde miktarı, genellikle ceza miktarını belirleyen önemli bir faktördür. Miktar ne kadar büyükse, ceza da o kadar ağırlaşabilir.
Uyuşturucu Türü: Farklı uyuşturucu türleri farklı zararlı etkilere sahip olabilir ve bu nedenle yasalarda farklı şekillerde sınıflandırılabilir. Daha tehlikeli ve zararlı olan uyuşturucu türleri, daha ağır cezalara yol açabilir.
Suçun Niteliği: Suçun işlenme şekli ve niteliği, ceza miktarını etkileyebilir. Örneğin, uyuşturucu madde ticaretini organize bir şekilde yapan suç örgütü liderleri, daha ağır cezalara maruz kalabilir.
Geçmiş Suç Kaydı: Daha önce benzer suçlar işlemiş olan kişiler, ceza artırımına neden olabilir. Geçmiş suç kaydı olanlar genellikle daha ağır cezalara çarptırılabilir.
Zararlı Sonuçlar: Uyuşturucu ticaretinin yol açtığı zararlı sonuçlar da ceza artırımına sebep olabilir. Örneğin, uyuşturucu kullanımı nedeniyle birçok kişinin sağlığına zarar verilmişse, bu durum daha ağır bir cezaya yol açabilir.
Etkilenen Nüfus: Uyuşturucu ticareti suçunun etkilediği nüfus da ceza miktarını etkileyebilir. Özellikle çocuklara, gençlere veya toplumun savunmasız kesimlerine yönelik suçlar daha ağır cezalara neden olabilir.
Uyuşturucu Madde Kullanma Suçu
Uyuşturucu madde kullanma suçu, bir kişinin uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanımını yasaklayan yasalara aykırı davrandığı durumu ifade eder. Uyuşturucu madde kullanma suçları, birçok ülkede ve yargı bölgesinde farklılık gösterir ve uygulanan cezalar da buna bağlı olarak değişebilir. Ayrıca, uyuşturucu madde kullanımını yasaklayan yasalar, uyuşturucu maddelerin türlerine ve miktarına göre değişebilir.
Uyuşturucu madde kullanma suçu, genellikle şu durumlarda ortaya çıkabilir:
Sahipli Uyuşturucu Maddeler: Kişinin üzerinde veya sahip olduğu uyuşturucu madde bulunması, uyuşturucu kullanma suçu olarak değerlendirilebilir.
Uyuşturucu Test Sonuçları: Özellikle kamuoyuna açık alanlarda yapılan uyuşturucu testlerinde pozitif sonuç veren kişiler suçlanabilir.
Tedavi Olmamak: Uyuşturucu bağımlılığı olan kişilerin tedavi olmamaları durumunda da suçlama yapılabilir.
Okul ve İş Yeri Politikalarına Uymamak: Birçok okul ve iş yeri, uyuşturucu kullanımını yasaklayan politikalara sahiptir ve bu politikalara uymayan kişilere disiplin cezaları uygulanabilir.
Uyuşturucu madde kullanma suçu, genellikle hafif suçlar olarak kabul edilir ve ceza, uyuşturucu türüne, miktarına, kullanıcının geçmiş suç kaydına bağlı olarak değişebilir. Bazı durumlarda, suçlu olan kişiye alternatif tedavi programları veya rehabilitasyon seçenekleri sunulabilir. Ancak sürekli uyuşturucu madde kullanımı veya diğer suçlarla bağlantılı olması durumunda cezalar daha caydırıcı hale getirilebilir.
Uyuşturucu Madde İle İlgili Suçlarda Etkin Pişmanlık Hükümleri
Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre, uyuşturucu madde ile ilgili suçlar için etkin pişmanlık hükümleri bulunmaktadır. Etkin pişmanlık, kişinin işlediği suçu işleme aşamasında iken ya da suç işlendikten hemen sonra, suçun ortaya çıkmasına, suçun ispatına, suçun işlenmesine ilişkin delil ya da izlerin elde edilmesine yarayan bilgi ve belgeleri önceden gönüllü ve samimi bir şekilde yetkili makamlara bildirmesi veya suçun zararlarını önlemek amacıyla vermiş olduğu yardım ve bu yardımın gerçekleşmesini sağlama durumudur.
Etkin pişmanlık hükümleri, suçlunun işlediği suçtan dolayı öngörülen cezanın indirilmesini veya hafifletilmesini amaçlar. Bu şekilde, suçlu, işlediği suçtan dolayı daha az ceza alabilir.
TCK’ya göre, etkin pişmanlık hükümleri, özellikle uyuşturucu madde suçlarında uygulanabilir. Ancak, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması için bazı şartlar vardır. Örneğin, suçlu, suçun işleme aşamasında iken ya da hemen sonra yetkili makamlara bilgi vermelidir. Ayrıca, verdiği bilgi ve yardımın suçun aydınlatılmasına ve suçun zararlarının önlenmesine yardımcı olması gerekmektedir.
Etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması ve ceza indirim miktarı, olayın şartlarına, suçun türüne, suçun işlenme şekline ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Suçlunun pişmanlık duygusuyla yetkililere yardımcı olma niyeti ve samimiyeti de değerlendirilir.
Ancak, her durumda etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması ve ne kadar bir indirim sağlanacağı, yargıç veya savcının takdirine bağlıdır. Suç işleyen kişilerin ceza indirimi için yetkili makamlarla iş birliği yapmaları, daha hafif bir ceza alabilmeleri için önemli bir adım olabilir.
Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde İmal Veya İhraç Suçu
TCK (Türk Ceza Kanunu) 192. madde, “Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal veya İhraç” suçunu düzenler. Bu madde, uyuşturucu veya uyarıcı madde üretimi veya ihraç edilmesiyle ilgili suçları kapsar.
TCK’nın 192. maddesinin metni şu şekildedir:
“Madde 192- (1) Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal eden veya ihraç eden kişi, on yıldan yirmi yıla kadar hapis ve onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
(2) (Değişik: 12/04/2019- 7180/3 md.) İmalatın veya ihracatın uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılmasında kullanılan ya da kullanılması muhtemel bir yerde yapılması veya bu yerlerin araç veya gereçleriyle bu suçların işlenmesine yardım edilmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.”
Bu maddeye göre, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal eden veya ihraç eden kişiler, 10 ila 20 yıl arasında hapis ve ağır bir para cezası ile cezalandırılabilirler. Ayrıca, imalat veya ihracatın uyuşturucu maddenin kullanılmasında yapıldığı veya kullanılması muhtemel bir yerde gerçekleşmesi veya bu yerlerin araç ve gereçleriyle suçların işlenmesine yardım edilmesi durumunda, verilecek ceza yarı oranında artırılabilir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçlarına iştirak etmiş olan kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin saklandığı veya imal edildiği yerleri merciine haber verirse, verilen bilginin suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini sağlaması halinde, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alındığı takdirde, uyuşturucu maddeyi kabul eden veya bulunduran kişi, resmi makamlar tarafından haber alınmadan önce, bu maddeyi kimden, nerede ve ne zaman temin ettiğini merciine haber verirse suçluların yakalanmalarını veya uyuşturucu veya uyarıcı maddenin ele geçirilmesini kolaylaştırırsa, hakkında cezaya hükmolunmaz.
Bu suçlar haber alındıktan sonra gönüllü olarak, suçun meydana çıkmasına ve fail veya diğer suç ortaklarının yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişi hakkında verilecek ceza, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadarı indirilir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, hakkında kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmaktan dolayı soruşturma başlatılmadan önce resmi makamlara veya sağlık kuruluşlarına başvurarak tedavi ettirilmesini isterse, cezaya hükmolunmaz.
Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Ticareti Ve Kullanımı Suçlarında, Etkin Pişmanlık Hükümleri
Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) uyuşturucu veya uyarıcı madde ticareti ve kullanımı suçlarında, etkin pişmanlık hükümleri bulunmaktadır. TCK’nın 191. maddesi “Etkin Pişmanlık Hükümleri” başlığı altında, bu durumlar aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
(1) Suçun işlenme aşamasında iken veya hemen sonra, fail, yetkili makamlara suçun işlenmesine ilişkin delil veya izlerin elde edilmesine yarayan bilgi veya belgeleri önceden gönüllü ve samimi bir şekilde bildirirse veya suçun aydınlatılmasına veya suçun zararlarının önlenmesine yönelik olarak önceden gönüllü ve samimi bir şekilde verdiği yardım gerçekleşirse, verilecek ceza yarı oranında indirilir.
(2) Bir suç örgütü üyesi olan fail, bu niteliği nedeniyle verdiği bilgi veya belgeleri veya yaptığı yardımı, suç örgütünün ortaya çıkarılmasına veya suç örgütünün faaliyetlerinin önlenmesine yönelik olarak verdiğinde, verilecek ceza üçte ikisine kadar indirilir.
(3) Fail, 1 inci fıkrada belirtilen indirim sebeplerinin varlığı halinde, terör suçlarına ilişkin bu Kanunda belirtilen cezalardan yargılanır ve ceza verilirken suçun işlenme aşamasında iken veya hemen sonra bildirilen bilgi veya belgelerin veya yapılan yardımın, olayın aydınlatılmasına veya suçun zararlarının önlenmesine yönelik olarak etkisini ve değerini göz önünde bulundurur.
(4) Bu maddede öngörülen indirim, verilecek cezanın alt sınırının aşağısına düşemez.
Bu hükümler, suça karışan kişilerin pişmanlık göstermeleri ve suçun aydınlatılmasına, suçun işlenmesinin önlenmesine veya suç örgütünün faaliyetlerinin deşifre edilmesine yardımcı olmaları durumunda, ceza miktarının indirilmesini öngörür. Bu şekilde, toplum güvenliğini ve suçla mücadeleyi desteklemek amacıyla kişilere ceza indirimi imkânı tanınmış olur. Ancak, etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanması ve ceza indirimi miktarı, olayın şartlarına ve suçun türüne göre değişebilir.
Kullanmak İçin Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek Veya Bulundurmak Ya Da Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanmak Suçu
Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçuTCK Madde 191’de düzenlenmiştir. Buna göre:
(1) Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alan, kabul eden veya bulunduran ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu suçtan dolayı başlatılan soruşturmada şüpheli hakkında 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci maddesindeki şartlar aranmaksızın, beş yıl süreyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilir. Cumhuriyet savcısı, bu durumda şüpheliyi, erteleme süresi zarfında kendisine yüklenen yükümlülüklere uygun davranmadığı veya yasakları ihlal ettiği takdirde kendisi bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlar konusunda uyarır. (Ek cümle:28/3/2023-7445/18 md.) Erteleme kararı kolluk birimlerine de bildirilir.
(3) (Değişik:28/3/2023-7445/18 md.) Erteleme süresi zarfında şüpheli hakkında asgari bir yıl süreyle denetimli serbestlik tedbiri uygulanır. Bu süre denetimli serbestlik müdürlüğünün teklifi üzerine veya resen Cumhuriyet savcısının kararı ile altışar aylık sürelerle en fazla iki yıl daha uzatılabilir. Hakkında denetimli serbestlik tedbiri verilen kişi, gerek görülmesi hâlinde denetimli serbestlik süresi içinde tedaviye tabi tutulabilir. Cumhuriyet savcısı, erteleme süresi zarfında uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için yılda en az iki defa şüphelinin ilgili kuruma sevkine karar verir.
(4) Kişinin, erteleme süresi zarfında;
a) Kendisine yüklenen yükümlülüklere veya uygulanan tedavinin gereklerine uygun davranmamakta ısrar etmesi,
b) Tekrar kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması,
c) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, hâlinde, hakkında kamu davası açılır.
(5) Erteleme süresi zarfında kişinin kullanmak için tekrar uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alması, kabul etmesi veya bulundurması ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanması, dördüncü fıkra uyarınca ihlal nedeni sayılır ve ayrı bir soruşturma ve kovuşturma konusu yapılmaz.
(6) Dördüncü fıkraya göre kamu davasının açılmasından sonra, birinci fıkrada tanımlanan suçun tekrar işlendiği iddiasıyla açılan soruşturmalarda ikinci fıkra uyarınca kamu davasının açılmasının ertelenmesi kararı verilemez.
(7) Şüpheli erteleme süresi zarfında dördüncü fıkrada belirtilen yükümlülüklere aykırı davranmadığı ve yasakları ihlal etmediği takdirde, hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilir.
(8) Bu Kanunun;
a) 188 inci maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,
b) 190 ıncı maddesinde tanımlanan uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, suçundan dolayı yapılan kovuşturma evresinde, suçun münhasıran bu madde kapsamına girdiğinin anlaşılması hâlinde, sanık hakkında bu madde hükümleri çerçevesinde hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilir.
(9) Bu maddede aksine düzenleme bulunmayan hâllerde, Ceza Muhakemesi Kanununun kamu davasının açılmasının ertelenmesine ilişkin 171 inci maddesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına ilişkin 231 inci maddesi hükümleri uygulanır.
(10) (Ek: 27/3/2015-6638/12 md.) Birinci fıkradaki fiillerin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi tedavi, eğitim, askerî ve sosyal amaçla toplu bulunulan bina ve tesisler ile bunların varsa çevre duvarı, tel örgü veya benzeri engel veya işaretlerle belirlenen sınırlarına iki yüz metreden yakın mesafe içindeki umumi veya umuma açık yerlerde işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Uyuşturucu Madde İle İlgili Suçlarda Tutuklu Veya Tutuksuz Yargılanma Şartları
Uyuşturucu madde ile ilgili suçlarda tutuklu veya tutuksuz yargılanma şartları, Türk Ceza Kanunu ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirtilen yasal düzenlemelere göre belirlenir. Tutuklu veya tutuksuz yargılanma kararı, suçun ciddiyeti, delil durumu, kaçma şüphesi, delillerin karartılması ihtimali gibi birçok faktöre bağlı olarak alınır.
Tutuklu veya tutuksuz yargılanma şartları şunları içerebilir:
Kaçma Şüphesi: Kişinin yargılanma sürecinde kaçma şüphesi varsa veya yurtdışına çıkma ihtimali yüksekse, tutuklama kararı verilebilir.
Delil Yetersizliği: Savcının, kişi hakkında yeterli delil elde edemediği durumlarda tutuksuz yargılama kararı alınabilir.
Suçun Niteliği ve Ciddiyeti: Uyuşturucu madde ticareti gibi ciddi suçlar, tutuklama talebini artırabilir.
Suçun İşleme Şekli: Suçun işlenme şekli, suçun planlı ve organize bir şekilde yapılması, tutuklama talebini destekleyebilir.
Delillerin Karartılması İhtimali: Kişinin, yargılama sürecinde delilleri karartma ihtimali varsa, tutuklama kararı verilebilir.
Suçun Devam Etme Tehlikesi: Kişinin serbest bırakılması durumunda, suçu tekrar işleme tehlikesi varsa tutuklama talebi olabilir.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda (CMK) tutuklu yargılama şartları düzenlenmiştir. Tutuklu yargılama, kişinin suçunun niteliği, kaçma şüphesi, delillerin karartılması ihtimali, toplum güvenliği gibi unsurlar dikkate alınarak ve mahkeme tarafından karar verilir. Tutuklu yargılama durumunda, kişi tutuklu olarak cezaevine gönderilir ve yargılama süreci bu şekilde devam eder.
Ancak, hukuki süreçte yargıç ve savcıların takdirine bağlı olarak, kişinin tutuksuz yargılanmasına karar verilebilir. Tutuksuz yargılama durumunda, kişi serbest bırakılır ve yargılama süreci serbest durumda geçirilir. Tutuksuz yargılama kararı alınabilmesi için, kişinin kaçma ihtimalinin düşük olduğu ve yargılama sürecine katılacağına dair güvence vermesi gerekebilir.
Sonuç olarak, uyuşturucu madde ile ilgili suçlarda tutuklu veya tutuksuz yargılanma kararı, dava dosyasının özellikleri ve delil durumuna göre değişebilir.
Suçun niteliği ve işlenme şekli, kişinin kaçma şüphesi ve delil durumu, tutuklama kararının verilmesinde etkili olabilir. Tutuklu yargılama durumunda, kişi tutuklu olarak cezaevine gönderilir ve yargılama süreci bu şekilde devam eder. Tutuksuz yargılama kararında ise kişi serbest bırakılır ve yargılama süreci serbest durumda geçirilir.
Her durumda, yargıç ve savcılar yasal düzenlemelere ve adalet ilkesine uygun şekilde hareket ederler. Yargılama sürecinde kişinin hakları gözetilir ve hukuki süreç adil bir şekilde işletilir.
Uyuşturucu madde ile ilgili suçlara karışan kişilerin yasaları ihlal etmek yerine yasalara uygun davranmaları ve suç işlememeleri önemlidir. Suç işlenmemesi durumunda ise adalet sistemi gereği cezalandırılma ihtimali ortadan kalkar.
Sonuç
Uyuşturucu madde ticareti suçu ağır suçlardandır. Suçun ağırlığına göre konusunda uzman bir uyuşturucu avukatı ile hukuki destek aramak tavsiye edilen yollardan biridir. Emef Hukuk Kayseri ceza avukatı olarak ceza hukuku konusunda uzman ekibi ile hizmet vermektedir.
