İş Kazası Davası

İş kazası davaları, çalışanların işyerinde yaşadıkları kazalar sonucu ortaya çıkan zararları tazmin etmek amacıyla başlayan hukuki süreçlerdir. Bu makalemizde iş kazaları ile en çok merak edilen konular ele alınacaktır. Genel olarak iş kazası davası olarak anılacak yazımızda; işçinin hakları,işverenin sorumluğu, açılabilecek davalar, ilgili kanun maddeleri, yetkili ve görevli mahkeme, zamanaşımı süresi ve bunların haricinde diğer merak edilen konular ele alınacaktır.

İş Kazası Nedir?

Hukuk sistemimizde, genel olarak, iş kazası; sigortalının işyerinde bulunduğu sırada veya işveren tarafından verilen bir işin yürütülmesi esnasında meydana gelen, aniden ve dıştan gelen bir etki ile sigortalı işçiyi bedensel ya da ruhsal zarara uğratan olay olarak tanımlanmıştır. İş kazası davası bu oluşan zararı tazmin etmek amacıyla açılan davalardır.

Bunların yanında kanunlarımızda bu tanım verilirken iş kazasının şartları da ortaya konmuştur.

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na Göre

Kanun kapsamında ele alınan konu, 5510 sayılı kanunun 13. Maddesinde; “İş kazası;

1. Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
2. İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
3.  Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
4. Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının bendi kapsamındaki emziren kadın  sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
5.   Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.”

olarak tanımlanmıştır.

6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na Göre

Anılan kanunun tanımlar başlıklı 3/g maddesinde iş kazası; işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren olay olarak tanımlanmıştır.

İş Kazası Kriterleri Nelerdir?

Hukuk sistemimizde bir olayın iş kazası olarak kabul edilebilmesi ve bunun yanında iş kazası davası açabilmek için bazı kriterler bulunmaktadır. İş kazası sayılabilmesi ve iş kazası davası olarak konunun ele alınabilmesi için aşağıdaki temel kriterler göz önünde bulundurulmalıdır:

1. İş Kazasının İşyerinde Meydana Gelmesi: İş kazası, işçinin çalıştığı işyerinde gerçekleşmelidir. İşyeri, işverenin kontrolü veya organizasyonu altında olan herhangi bir yer olabilir. Bu yer fabrika, ofis, inşaat sahası, tarla, depo gibi çeşitli alanları kapsayabilir.
2. Olayın Ani ve Beklenmedik Olması: İş kazası, ani ve beklenmedik bir olay sonucunda meydana gelir. Öngörülebilir veya rutin işlerden kaynaklanan kazalar, iş kazası olarak kabul edilmeyebilir. Olayın beklenmedik ve istenmeyen bir şekilde gerçekleşmesi önemlidir.
3. İşçinin Bedeni veya Ruhi Bütünlüğünün Zarar Görmesi: İş kazasında işçinin bedeni veya ruhi bütünlüğü zarar görmelidir. Bedensel zararlar, yaralanma, kırık, yanık gibi fiziksel hasarları içerebilirken, ruhi zararlar, travma, stres, psikolojik etkiler gibi duygusal veya zihinsel hasarları ifade eder.
4. İş Kazasının İş ile İlişkilendirilmesi: İş kazası, işçinin çalışma koşullarından veya işle ilgili görevlerinden kaynaklanan bir olay olmalıdır. İşçinin çalışması veya işveren tarafından emredilen veya izin verilen bir faaliyet sırasında meydana gelmelidir. İş kazası ile iş arasında nedensel bir bağlantı olmalıdır.
5. Olayın İşverenin Kontrolünde veya Organizasyonunda Olması: İş kazası, işverenin kontrolünde veya organizasyonunda olan bir faaliyet sırasında gerçekleşmelidir. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alması gereken alanlarda meydana gelen olaylar iş kazası olarak kabul edilir.

Bu kriterler, bir olayın iş kazası olarak nitelendirilmesi için dikkate alınması gereken temel noktalardır. İş kazalarının değerlendirilmesi genellikle sigorta kurumları, iş mahkemeleri ve yetkili sağlık kuruluşları tarafından yapılır. Bu kurumlar, iş kazalarının meydana gelme koşullarını ve kazanın iş kazası olarak kabul edilip edilmeyeceğini belirlemek için ilgili kanun ve yönetmeliklere dayanır.

Bu yazımız ile birlikte web sitemizde yayınlanan işçinin haklı nedenle feshi başlıklı yazımızı da okuyabilirsiniz.

İşverenin Sorumluluğu Nelerdir?

İş kazalarını önlemek amacıyla işverenin Türk Hukuku’nda belirlenmiş bir dizi sorumluluğu bulunmaktadır. Bu sorumluluklar çeşitli kanunlarda tanımlanmıştır. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki sorumlulukları aşağıdaki kanunlarda yer almaktadır:

1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu: Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili en temel kanun İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu‘dur. Bu kanun işverenin çalışanlarının sağlık ve güvenliğini korumakla yükümlü olduğunu belirtir. İşverenin iş sağlığı ve güvenliği konusundaki sorumluluklarını düzenler ve iş kazalarını önlemek için alması gereken önlemleri açıklar.
2. İş Kanunu: İş Kanunu, işverenin işçilere karşı genel sorumluluklarını ve iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili görevlerini düzenler. İşveren, işçilerin sağlık ve güvenliğini sağlamak için gerekli önlemleri almak, eğitim ve bilgilendirme sağlamak, uygun iş ekipmanı temin etmek gibi sorumluluklara sahiptir.
3. İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği: Bu yönetmelik, işverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini düzenler. İşverenin iş yeri hekimleri, iş güvenliği uzmanları gibi profesyonel sağlık ve güvenlik personeli görevlendirmesi ve bu personelin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini takip etmesi gibi sorumlulukları belirler.
4. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Tebliğleri: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, iş sağlığı ve güvenliği konusunda çeşitli tebliğler yayınlamaktadır. Bu tebliğler, işverenin alması gereken önlemleri, risk değerlendirmesi yapmayı, acil durum planları oluşturmayı, işyeri denetimlerini gerçekleştirmeyi ve kayıtları tutmayı içeren sorumlulukları belirler. Tebliğlere erişmek için https://www.csgb.gov.tr/sgb/mevzuat/tebligler/ adresini ziyaret edebilirsiniz.

Bu kanunlar ve yönetmelikler, işverenin iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili sorumluluklarını belirleyerek iş kazalarını önlemeyi hedeflemektedir. İşveren, çalışanları için güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, riskleri değerlendirmek, işçileri eğitmek ve bilgilendirmek, uygun koruyucu ekipman temin etmek, işyerinde düzenli denetimler yapmak gibi önlemleri almak zorundadır. Bir hatırlatma olarak, iş kazası davası konusu uzman ve deneyimli bir avukat aracılığı ile takip edilmeli tavsiye edilmektedir.

İş Kazası Geçiren İşçinin Hakları

İş kazası geçiren işçinin Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan ve işverenden talep edebileceği bir takım hakları bulunmaktadır. Aşağıda bunlar ana başlıklar halinde sunulmaktadır.

Tıbbi Yardım ve Tedavi

İş kazası geçiren işçi, işverenin sağlamakla yükümlü olduğu tıbbi yardım ve tedavi hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. İşveren, işçinin acil tedavi ihtiyaçlarını karşılamalı, gerekli tedaviyi sağlamalı ve iyileşme sürecinde gereken destekleri sunmalıdır.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği

İş kazası sonucu geçici olarak çalışamayan işçi, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından geçici iş göremezlik ödeneği alabilir. Bu ödenek, işçinin çalışamadığı süre boyunca gelir kaybını telafi etmeyi amaçlar.

Sürekli İş Göremezlik Ödeneği

İş kazası sonucu işçinin kalıcı bir iş göremezlik durumu söz konusuysa, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından sürekli iş göremezlik ödeneği verilir. Bu ödeneğin miktarı işçinin iş göremezlik derecesine bağlı olarak belirlenir.

Maluliyet Tazminatı

İş kazası sonucu işçinin malul kalması durumunda, işveren maluliyet tazminatı ödemekle yükümlüdür. Maluliyet tazminatı, işçinin maluliyet derecesine, kazanç kaybına ve diğer faktörlere göre belirlenir.

Rehabilitasyon ve Mesleki Eğitim

İş kazası geçiren işçinin işe dönmesini sağlamak amacıyla rehabilitasyon ve mesleki eğitim hizmetleri sunulabilir. İşveren, işçinin mesleki becerilerini yeniden kazanmasına veya başka bir meslekte çalışabilmesine yardımcı olmalıdır.

İş Güvencesi ve İşten Çıkarma Koruması

İş kazası geçiren işçinin, iş güvencesi kapsamında korunması vardır. İşveren, iş kazası sonucu işçiyi işten çıkaramaz veya işten çıkarılmasını haklı bir nedene dayandırmaz. İşçi, işveren tarafından haksız şekilde işten çıkarılırsa, iş mahkemelerine başvurarak haklarını savunabilir.

Diğer Haklar

İş kazası geçiren işçinin diğer hakları arasında işyeri güvenliği ve önlemlerinin alınmasını talep etme, işçi sağlığı ve güvenliği konusunda eğitim alma, iş kazasının neden olduğu maddi ve manevi zararların tazmini talep etme gibi haklar bulunmaktadır.

Burada belirtilen haklar, genel anlamda iş kazası geçiren işçilerin sahip olduğu haklardır. Ancak her durum farklı olabilir ve detaylar davaya, işverenin sigorta durumuna, işçinin çalışma koşullarına ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Bu nedenle, iş kazası geçiren işçilerin bir avukattan hukuki danışmanlık almaları ve haklarını tam olarak anlamaları önemlidir. Haklarınızı daha iyi öğrenebilmek ve açacağınız iş kazası davası sonrası bir mağduriyet yaşamamak adına uzman bir iş kazası avukatı ile yola çıkmanız önemlidir.

İş Kazası Bildirim ve Raporlama

İş kazası bildirimi işverenin yasal bir yükümlülüğüdür. İş kazası meydana geldiğinde, işverenin belli adımları izlemesi ve iş kazasını ilgili kurumlara bildirmesi gerekmektedir.

Bildirim Yükümlülüğü

İşveren, meydana gelen iş kazasını derhal ilgili mercilere bildirmekle yükümlüdür. İş Kazaları Bildirimi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) yapılmalıdır. İş kazası bildirme süresi en fazla kazanın olduğu tarihten itibaren 3 iş günüdür. Eğer kişi kendi işi için bağımsız çalışıyorsa, kaza tarihinden itibaren 1 aylık süreyi geçmeyecek şekilde bildirim yapmalıdır. Ayrıca, iş kazası sonucu ölüm veya ağır yaralanma durumunda, en yakın emniyet müdürlüğüne de bildirim yapılması gerekmektedir.

Bildirim Süresi

İş kazası bildirimi, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren en geç üç iş günü içinde yapılmalıdır. Bildirim süresi, işverenin sorumluluğunda olup, bu süreye uymayan işverenlere cezai yaptırımlar uygulanabilir.

İş Kazası Bildirim Formu

İş kazası bildirimi için özel bir form doldurulmalıdır. SGK tarafından belirlenen “İş Kazası Bildirim Formu” işveren tarafından eksiksiz doldurulmalı ve ilgili mercilere gönderilmelidir. Bu formda, iş kazasıyla ilgili detaylar, işçinin kimlik bilgileri, kazanın tarih ve saat bilgileri, kazanın meydana geldiği yer ve nedeni gibi bilgiler yer alır. Ancak SGK tarafından hazırlanan sayfada işveren için iş kazası meslek hastalığı e-bildirim sayfası hazırlanmış ve bu sayfadan yapılan bildirimler yeterli görülmüştür.

Sayfaya erişmek için https://uyg.sgk.gov.tr/IsvBildirimFormu/welcome.do adresini kullanabilirsiniz.

SGK iş kazası bildirim sayfası

SGK Raporu

İş kazası bildirimiyle birlikte, işverenin SGK’ya iş kazasıyla ilgili bir rapor sunması da gerekmektedir. İşveren, iş kazasının nasıl meydana geldiği, kazaya sebep olan etkenler, işçinin sağlık durumu gibi bilgileri içeren ayrıntılı bir raporu SGK’ya iletmelidir.

Ceza ve Sorumluluk

İşverenin iş kazası bildirim yükümlülüğünü yerine getirmemesi veya gecikmesi durumunda cezai yaptırımlar uygulanabilir. Ayrıca, işverenin iş kazası bildirimini yapmaması veya eksik yapması, işçinin haklarının korunmasını ve tazminat talebinin güçlendirilmesini zorlaştırabilir.

İş kazası bildirimi önemli bir adımdır ve işverenin yasal bir yükümlülüğüdür. Bu bildirimin doğru şekilde yapılması, işçinin haklarının korunmasını sağlar ve resmi kayıtların tutulmasına yardımcı olur. İşverenin iş kazası bildirim süresine uyması ve gerekli belgeleri eksiksiz olarak sunması büyük önem taşır.

İş Kazası Sigortası

İş kazası sigortası; işveren tarafından yaptırılan ve bir iş kazası halinde işvereni ve işçiyi korumak ve güvence altına almayı amaçlayan bir sigortadır. Bu sigorta iş kazasına mağruz kalan işçinin açacağı tazminat davaları sonucunda işverenin ödemekle yükümlü olduğu tazminatları karşılamak amacıyla yapılmaktadır. Aynı zamanda işçinin haklarını da korumaktadır.  Yukarıda daha önce saymış olduğumuz işçinin hakları bölümündeki maddi haklardan yararlanmak amacıyla yapılır.

İş Kazası Davası Hangi Mahkemede Açılır?

İş kazası davası hangi mahkemede açılır? İş kazalarında, kaza tespiti ve tazminat konusunda görevli mahkeme İş Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise kazanın, zararın meydana geldiği yer iş mahkemesidir.

İş Kazası Nedeniyle Tazminat Davası Zamanaşımı Süresi Nedir?

İş kazası nedeniyle tazminat davası zamanaşımı süresi nedir? İş kazası davalarında zamanaşımı süresi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümleri gereğince 10 yıldır. Ancak iş kazası davası bir ceza davasına dönmüş ise, ceza davasının zamanaşımı süresi daha fazla ise, iş kazası nedeniyle tazminat davasında ceza davası zamanaşımı süresi uygulanır. İş kazası davası ve diğer konularda bir hak kaybına uğramamak adına uzman bir avukat desteği almak her zaman yararınıza olacaktır.

Sonuç Olarak

İş kazaları yaşanmasını arzu etmediğimiz olaylardır. Ancak günümüzde her alanda olduğu gibi bu iş hayatında da bu türden kazalar yaşanmakta ve bunların bir takım sonuçları olmaktadır. Bu yazımızda iş kazası davası hakkında genel bilgi vermek istedik. İşçinin ve işverenin sorumlulukları ve hakları hakkında bilgiler vererek, atılabilecek adımlar hakkında bilgi vermeye çalıştık. İş kazalarındaki süreç çok farklı işlediği için bu konuda iş kazası avukatı olarak faaliyet gösteren bir avukattan destek almak önemlidir. Emef Hukuk iş hukuku avukatı olarak uzman ve deneyimli kadrosu ile hzimet vermektedir.